زندگینامه داوود پیرنیا؛ سالهای پایانی برنامه گلها - تصاویر کمیاب
داوود پیرنیا، مدیر برنامه برنامه گلها بود.
او که سابقه حضور و خدمات دولتی هم دارد، برنامه رادیو گلها را که مجموعه? عظیمی از ارزشمندترین آثار موسیقی سنتی ایران است را مدیریت کرد و چنین گنجینه? عظیمی را تولید کرد. بسیاری هنرمندان و نامداران موسیقی سنتی در خلق آرشیو برنامه گلها سهم داشته‌اند و امروز این مجموعه در دسترس علاقه‌مندان است.
در ادامه? این مطلب تصاویر کمیابی از داوود پیرنیا را نیز مشاهده می‌کنید.
سالهای آخر عمر داوود پیرنیا و پایان برنامه گلها
رادیو گلها تا آبان 1345 با مدیریت و سرپرستی پیرنیا به کار خود ادامه داد، در آن سال پیرنیا از مقام خود استعفا داد. پیرنیا در سال 1350 در سن 71 سالگی درگذشت. برنامه‌ی گلها از آن پس، با نام “گلهای تازه”، تحت سرپرستی “رهی معیری” و پس از آن “محمد نقیبی” به کار خود ادامه داد تا اینکه در نهایت در سال 1351 “هوشنگ ابتهاج”، سکان هدایت آن‌را در دست گرفت.
ابتهاج در این سری از برنامه‌ها به جهت تنوع ایجاد بیش‌تر، برخی از اشعار خود را نیز در مضمون برنامه‌ها گنجاند. نتیجه‌ی زحمات ابتهاج و دیگر هنرمندانی که با وی همکاری می‌کردند، تولید 201 قسمت برنامه تا سال 57 بود. بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که علی‌رغم تلاش‌های بی دریغ این سه تن، گلهای تازه هرگز نتوانست به دوران اوج سابق برگردد.
ویدئو: یادی از گذشته‌ها - داوود پیرنیا
در این دوران بسیاری از هنرمندان قدیمی از برنامه جدا شده بودند و ابتهاج با مشکلات فراوانی در باب ادامه‌ی کار رادیو گلها دست به گریبان بود. با این حال در همین دوران نیز آثار بسیار شاخصی با همکاری “محمد رضا شجریان”، “علی تجویدی” و “عبدالوهاب شهیدی” تولید شد که از غنای موسیقایی بالایی برخوردارند.
پیرنیا در زمان سرپرستی خود بر رادیو گلها، با تولید قریب به 1500 برنامه، رکورد جدیدی از تولید از خود بر جای گذاشت، وی توانست به شکل صحیحی از ارائه‌ی موسیقی دست‌یابد که بدون افول از معیارهای موسیقی اصیل ایران و نزدیکی با فرهنگ موسیقی مبتذل باب شده در آن روزگار، دربرگیرنده سلیقه‌ی تمام اقشار جامعه بود.
“برآورد می شود در طول ده سال سرپرستی داوود پیرنیا بر برنامه گلها، 157 گلهای جاویدان، 481 گلهای رنگارنگ، 465 شاخه گل، 312 برگ سبز، و 62 گلهای صحرائی، در جمع 1437 برنامه در رادیو تولید شده باشد.”
پیرنیا به موسیقی علاقه داشت و شیفته‌ی آن بود، اما به مانند سایر همکاران خود موسیقیدان نبود، او درک و اشراف کاملی بر موسیقی ایران داشت. بزرگترین حسن وی آن بود که برای تولید برنامه‌ها از نظرات بسیاری از همکاران و آشنایان خود کمک می‌گرفت و با مشورت و نظرخواهی از اهل فن، سعی در تطبیق برنامه‌ها با معیارهای موسیقی ایرانی داشت و در عین حال سعی می‌کرد سلیقه‌ی عمومی را نیز با ظرافت ارتقاء دهد.
او در تولید برنامه‌ها وسواس زیادی به خرج می‌داد و معروف است که گاهی یک برنامه را آنقدر گوش می‌داد و ویرایش می‌کرد که آن را از بر می‌شد. اغلب اوقات محل کار وی پر بود از هنرمندان و افراد صاحب‌نظر که وی از آنان دعوت می‌کرد برای گوش کردن به آثار و نظرخواهی از آنان به استودیو بیایند.
در نتیجه‌ی کار او، جامعه نگاه مثبتی به موسیقی اصیل ایرانی پیدا کرد. موسیقی سنتی که تا قبل از آن با موسیقی کوچه بازاری همتراز انگاشته‌می‌شد، همواره در پشت درهای بسته اجرا‌می‌شد و خواننده‌های این نوع موسیقی را نیز همتراز مطربان دوره‌گرد می‌پنداشتند.
Read More: Music and health
تنها با همت و کوشش پیرنیا و همکارانش و پس از گذشت سالیان بسیار، موسیقی ایران جایگاه رفیع خود را بازیافت. در روزگار او تلویزیون به شکل امروزی رایج نبود و تنها وسایل ارتباط جمعی، رادیو و روزنامه بود. با در نظر گرفتن سطح پایین سواد جامعه در آن زمان، برنامه‌ی گلها نه تنها توانست درک عمومی مخاطبانش را نسبت موسیقی ایرانی افزایش دهد، بلکه آگاهی بسیاری از ایرانیان را از گنجینه‌ی سرشار ادب و شعر فارسی بالا برد.
برنامه‌ی وی تبدیل به مکانی شده‌بود که در آنجا هنرمندان، خوانندگان و موسیقیدانان با یکدیگر آشنا می‌شدند و این خود دستمایه‌ی همکاری و تولید بسیاری از آثار فاخر موسیقی آن زمان، خارج از برنامه‌ی گلها بود. پیرنیا با اجرای پروژه‌ی گلها، بسیاری از هنرمندانی را که رو به فراموشی می‌رفتند، دوباره به جامعه معرفی کرد و موجب ماندگاری نام و هنر آنها شد.
خدمات دولتی داوود پیرنیا
بازگشت پیرنیا به ایران همزمان بود با سمت نخست وزیری میرزا حسن خان مشیرالدوله و آن دوره به علت اندک شمار بودن تحصیل کنندگان در اروپا ، این گروه پس از مراجعتشان به ایران به مقامات عالی از جمله وزارت می رسیدند. ولی این امر در مورد پیرنیای جوان صدق نکرد و حسن خان مشیرالدوله فرزند خود را در دادگستری به عنوان ثبت کننده دفتر که از نخستین رده های شغلی بود ، با هدف آشنا کردن وی با اصول تشکیلات اداری گماشت. با این توضیح که داوود خان پیرنیا رساله دکترای خود را در دانشگاه لوزان با عنوان ” در تطبیق قوانین جزا ” نوشته و با درجه ممتاز پذیرفته شده بود.
کانون وکلای دادگستری در ایران ، به همت داوود خان پیرنیا و همکاران تحصیل کرده وی و با توجه به سازمان و تشکیلات دستگاه قضایی کشورهای اروپایی و اهمیتی که دولت ها و جوامع برای اجرای صحیح قوانین قایل هستند، در سال 1310به عنوان یکی از ارکان ملی و مکمل قوه قضاییه بنیان نهاده شد و در ادامه و اواخر دوران خدمت وی، این مرد وارسته به دلیل تعلق خاطر داشتن به هنر از جمله ادبیات و موسیقی، پیشنهاد نخست وزیری که به او شده بود را رد کرد . داوود خان پس از ده سال ریاست و صدارت کانون در دوره دیگری از خدمات دولتی خود ، در وزارت دارایی مشغول به کار گشت و چون ذات او در بنیان نهادن شیوه ها و نو آوری بود، به ایجاد اداره آمار همت گماشت .
Read More: The Benefits of Music: How the Science of Music Can Help You
داوود خان پیرنیا در سال 1325 به عنوان مشاور و معاون قضایی دوران نخست وزیری قوام السلطنه ، زمانی که ایران در اشغال متفقین بود ، انتخاب و به مجلس شورای ملی معرفی شد. از مهم ترین خدمات سیاسی این بزرگمرد به تلاش در برقراری حاکمیت ملی و تمامیت ارضی در آذربایجان به کمک از جان گذشتگی غیورمردان آذربایجان می توان اشاره کرد . ( تصویر زیر نیز برگرفته از کتاب محقق نازنین و زحمتکش ، حبیبالله خان نصیری فر است که داوود خان پیر نیا را در فرودگاه بغداد و در عنفوان جوانی نشان می دهد .)
“داوود پیرنیا در دوران نخست وزیری احمد قوام معاون او بود؛ این عکس او را در دیداری رسمی در بغداد همراه با امیر حمزه در سال 1946 میلادی نشان می دهد.”
تصاویر کمیاب از داریوش پیرنیا و ارکستر گلها
“داوود پیرنیا، بنیانگذار برنامه گلهای رادیو ایران.
برنامه ای که در بیست و دو سال زندگی خود به معتبرترین جایگاه پیوند شعر و موسیقی سنتی تبدیل شد.”
“داود پیرنیا در تهران زاده شد. پدرش حسن پیرنیا – مشیرالدوله- از دولتمردان روشنفکر و تاریخ پژوه دوره قاجار بود.”
“داوود پیرنیا در ده سالگی”
“داوود پیرنیا در کنار پدر و برادران”
“داوود پیرنیا پشت میز وکالت. او پس از اتمام تحصیلات ابتدائی وارد مدرسه فرانسوی “سن لویی” شد و پس از چند سال برای تحصیل حقوق رهسپار سوئیس گردید. پیرنیا در بازگشت به ایران “کانون وکلا ” را بنیاد کرد.”
“داوود پیرنیا در سوئیس. او در مدت اقامت در اروپا با موسیقی کلاسیک مغرب زمین آشنا شده و حتی به فراگیری پیانو پرداخته بود ولی در بازگشت به ایران، به فکر نوسازی موسیقی سنتی ایران افتاد.”
“در یکی از جلسات هفتگی اش با دوستان خود، صحبت از بنیاد برنامه ای برای تهیه شعر و موسیقی فاخر به میان آمد. همه تشویقش کردند و او دست به کار شد و نخستین برنامه گلهای جاویدان را در نوروز سال 1335 به مرحله پخش از رادیو رساند.”
“پس از گلهای جاویدان که هر هفته به عرضه آثار یکی از شاعران برجسته ایران اختصاص داشت “گلهای رنگارنگ” به میدان آمد که شعرهای گونه گونی را با شماری قطعات موسیقی در خور عرضه می‌کرد. چیزی نگذشت که “گلهای صحرائی” پدید آمد برای عرضه موسیقی بومی و پس از آن “یک شاخه گل” برای تک شعرها و تک آهنگ‌های درخشان و “برگ سبز” برای اجرای شعر و موسیقی عرفانی.”
“داوود پیرنیا در کنار هنرمندان برنامه گلها از جمله ملوک ضرابی”
“ادیب خوانساری، مرتضی محجوبی و مرضیه در ایستگاه رادیو در میدان ارگ تهران”
“برآورد می شود در طول ده سال سرپرستی داوود پیرنیا بر برنامه گلها، 157 گلهای جاویدان، 481 گلهای رنگارنگ، 465 شاخه گل، 312 برگ سبز، و 62 گلهای صحرائی، در جمع 1437 برنامه در رادیو تولید شده باشد.”
“استودیو گلها، از چپ: ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی و علی تجویدی”
“داوود پیرنیا در کنار فرزندانش داریوش و مهردخت”
“داوود پیرنیا در دوران نخست وزیری احمد قوام معاون او بود؛ این عکس او را در دیداری رسمی در بغداد همراه با امیر حمزه در سال 1946 میلادی نشان می دهد.”
“داوود پیرنیا، نشسته روی صندلی، در جمع افراد خانواده، در سال 1349. او یک سال بعد در یازدهم آبان 1350 درگذشت.